CISC - Complex instruction set computer (Karmaşık komut seti bilgisayarı)

Bir bilgisayarın işlemcisinin komutlarının tipini ifade eder. Yani bir işlemcinin tek bir komut ile yaptığı işlemdir.
Komutları karmaşık olan bir işlemci de her komutun işlemci tarafından decode edilmesi yani kodun çözülmesi uzun sürer ve devrenin bu biçimi silikon üzerinde de fazladan yer kaplar.

CISC bir işlemcinin doğrudan işlemci üreticileri tarafından programlanması insanlar için çok daha kolaydır.
Bu yüksek seviyeli programlama dillerinin pek kullanılmadığı yıllarda avantajken, günümüzde işlemci üreticileri ile programlamanın yapıldığı alanlar çok azaldığından, avantajını yitirmiştir.
Günümüzdeki Intel ve AMD işlemciler de aslında CISC işlemcilerdir,

Bu sistemin temel avantajlarından biri, derleyicinin üst düzey bir dil ifadesini derlemeye çevirmek için çok az iş yapması gerekmesidir. Kodun uzunluğu nispeten kısa olduğundan, talimatları depolamak için çok az RAM gerekir.
Vurgu, karmaşık talimatları doğrudan donanıma inşa etmeye verilir.

CISC
Donanıma vurgu, Çoklu saatli, Karmaşık talimatları içerir
Bellekten belleğe: Talimatlara,"LOAD" ve "STORE" dahil edilmiş, Küçük kod boyutları,
Saniye başına yüksek çevrimler ve Karmaşık talimatları depolamak için kullanılan transistörlerdir.

Windows 3.1 ve Windows 95 CISC işlemcileri düşünülerek tasarlanmıştır.

Bugün, Intel x86 tartışmasız CISC mimarisini koruyan tek çiptir.

Bunun başlıca nedeni bilgisayar teknolojisinin diğer alanlarındaki gelişmelerdir.
Mesela RAM'in fiyatı önemli ölçüde düşmüştür.

1977'de 1 MB DRAM yaklaşık 5.000 dolara mal olmuştur.
1994'e gelindiğinde aynı miktarda bellek yalnızca 6 dolara mal olmuştur (enflasyona göre ayarlandığında). Derleyici teknolojisi de daha karmaşık hale gelmiştir.

CISC artık donanım seviyesinde (fazladan devrelerle) RISC'e derlenip aslında RISC kullanarak gerçekleştirilmektedir.